“สะเร็นน่า” น่าไป ปราสาทตาเมือน จุดเชื่อมสองแผ่นดิน

สุรินทร์ดินแดนร่ำรวยปราสาท เพราะมีปราสาทอยู่ถึง ๓๙ แห่ง สันนิษฐานว่าสมัยขอมเรืองอำนาจ สุรินทร์คงเป็นดินแดนหนึ่งที่อยู่ในเส้นทางการไปมาของขอมโบราณ จึงได้สร้างปราสาทขึ้นตามเส้นทางสัญจร

ปราสาทในจังหวัดสุรินทร์เป็นปราสาทขนาดเล็ก ที่โดดเด่นคือปราสาทศีขรภูมิ ที่อำเภอศีขรภูมิ เพราะอยู่ในชุมชน มีความสมบูรณ์ สวยงาม และปราสาทภูมิโปนที่อำเภอสังขะ เพราะเก่าแก่ที่สุดในประเทศไทย มีความสัมพันธ์กับนิทานท้องถิ่นเรื่อง “เนียงเด๊าะทม” (นางนมใหญ่) ธิดากษัตริย์ขอมที่มาพักเพื่อหลบหนีภัยสงคราม

แต่สำหรับครั้งนี้จะขอนำเสนอปราสาทริมชายแดนที่เป็นจุดร่วมของคนเดินทางระหว่างคนเขมรต่ำ-เขมรสูงในอดีต ซึ่งก็คือกลุ่มปราสาทตาเมือน

กลุ่มปราสาทตาเมือน ประกอบด้วยปราสาท ๓ หลังที่บ้านหนองคันนาสามัคคี ตำบลตาเมืยง อำเภอพนมดงรัก

จากร่องน้ำที่เป็นเส้นพรมแดนธรรมชาติไทย-กัมพูชา ไม่กี่สิบก้าว เราจะพบ “ปราสาทตาเมือนธม” ที่ประกอบด้วยอาคารหลายหลังสร้างเป็น “เทวสถาน” สถานที่ประกอบพิธีกรรมของกษัตริย์ขอม ปราสาทแห่งนี้ได้รับการบูรณะให้มีความสวยงาม แต่อยู่ในพื้นที่ที่มีข้อพิพาทระหว่างประเทศ จัดเป็นพื้นที่ควบคุมพิเศษ มีทหารของไทยคอยตรวจตรารักษาความสงบอยู่ตลอดเวลา หากนักท่องเที่ยวจะมาชมต้องมาก่อนเวลา ๑๖.๐๐ น. จึงจะสามารถเข้าชมพื้นที่ในปราสาทได้

เมื่อออกจากปราสาทตาเมือนธมมาอีกเล็กน้อย เราจะได้พบกับ “ปราสาทตาเมือนโต๊ด” ก่อด้วยหินศิลาแลงและหินทราย มีกำแพงล้อมรอบ ซึ่งเป็น “อโรคยาศาล” หรือ “โรงพยาบาล” สันนิษฐานว่าสร้างขึ้นในพุทธศตวรรษที่ ๑๘ สมัยพระเจ้าชัยวรมันที่ ๗ เพราะทรงเน้นสร้างโรงพยาบาลกับที่พักคนเดินทางเท่านั้น

ถัดจากปราสาทตาเมือนโต๊ดไปเล็กน้อยเราจะพบกับ “ปราสาทตาเมือน” ก่อสร้างด้วยหินศิลาแลงและหินทรายเป็นสิ่งก่อสร้างหลังเดียวที่หันหน้าไปทางทิศตะวันออก ไม่มีแนวกำแพงล้อมรอบ สร้างเป็น “ธรรมศาลา” หรือ “ที่พักคนเดินทาง”

ดังนั้นท่านที่ต้่องการมาชมปราสาทที่จังหวัดสุรินทร์ ควรหาโอกาสมาที่แห่งนี้ เพราะจะได้ชมปราสาทที่สร้างขึ้นด้วยวัตถุประสงค์และสถาปัตยกรรมก็โดดเด่นแตกต่างกัน

ที่สำคัญคือ การได้มาเป็นกำลังใจให้กับพี่ๆ ทหารไทยที่ปฏิบัติหน้าที่ตามแนวชายแดนอย่างใกล้ชิดด้วย