ย้อนไปตั้งแต่ก่อนเข้าพรรษาชาวบ้านได้เริ่มทำแปลงปลูกฝ้ายที่ลานข้างโบสถ์กะเวลาให้ต้นฝ้ายแตกปุยขาวพอดีเมื่อถึงวันงาน โดยก่อนหน้าวันงานหนึ่งวัน เรียกว่า “วันดา” ชาวบ้านจะมารวมตัวกันที่วัด เพื่อจัดเตรียมงาน ตกแต่งแปลงฝ้าย สร้างรั้ว ซุ้มประตูทางเข้าให้สวยงาม  บรรดาแม่ญิงทั้งเด็กสาวและแม่อุ๊ยก็มาช่วยกันเก็บดอกฝ้ายเพื่อนำมาปั่นเป็นด้ายสำหรับทอผ้า โดยร่วมกันทำผ้ากฐินในเต็นท์ใหญ่ที่ตั้งในบริเวณวัด เริ่มตั้งแต่การ “อีด” เอาเมล็ดฝ้ายออก แล้วนำมา “ก๋ง” หรือ “ดีด” ด้วยกงดีดฝ้ายให้แตกตัวฟูสวย จากนั้นนำปุยฝ้ายไป “ล้อ”  โดยวางปุยฝ้ายเป็นแผ่นบนกระดานใช้ไม้ล้อคลึงเป็นแท่งกลมยาว “เข็น” ให้เป็นเส้นใย ด้วยอุปกรณ์คล้ายกงล้อที่ เรียกว่า หลา ปั่นหมุนฝ้ายเป็นเส้นใย จึงนำเส้นฝ้ายเข้าไม้เปียทำเป็นไจหรือปอย จากนั้นนำไปใส่กงเพื่อกวักเส้นด้ายแล้วปั่นหลอด เพื่อจัดใส่กี่ทอเป็นผืนผ้า ทุกขั้นตอนแม่ญิงเมืองแจ่มจะช่วยกันคนละไม้คนละมือ ผลัดเวียนกันไปตามกำลังที่ตนมี พอใครเหนื่อยก็มีคนมารับช่วงต่อ ทำกันตั้งแต่สายจนเกือบรุ่งสาง