สำหรับชาวปกาเกอะญอนั้น ข้าวไม่ใช่แค่ความงาม หรือแค่อาหารบนดินธรรมดาๆ  

มีนิทานของชาวปกาเกอะญอที่พวกเราได้ฟังมา เล่าเรื่องถึงแม่ม่ายผู้โต้เถียงกับพระราชาว่าข้าวนั้นเป็นใหญ่ที่สุด แต่พระราชากลับเห็นว่าเงินต่างหากเป็นใหญ่ที่สุด วันหนึ่งลูกของพระราชาร้องไห้หิวไม่หยุด แม่ม่ายบอกกับพระราชาว่า ถ้าเงินนั้นเป็นใหญ่ที่สุดจริง ลองนำเงินแช่น้ำให้ลูกดื่มดู เมื่อให้ลูกดื่มไปก็ยังไม่หยุดร้อง คราวนี้แม่ม่ายจึงให้พระราชานำเศษข้าวแช่น้ำให้ลูกดื่ม ปรากฏว่าคราวนี้เด็กน้อยดื่มแล้วหยุดร้อง…

ไม่ใช่เพียงแค่นิทานที่เล่าสืบต่อกันมาเท่านั้น การจะปลูกข้าวแต่ละครั้งยังต้องมีพิธีกรรมและขั้นตอนกว่า 30 ขั้นตอน  พิธีกรรมที่สำคัญๆ มี 3 พิธีด้วยกัน คือ

พิธีลือทีโบ จัดปลายเดือนพฤษภาคม เป็นพิธีเลี้ยงผีฝายหรือเจ้าที่ของน้ำให้ช่วยดูแลนาข้าว  

พิธีเต่อม้อชิ จัดในเดือนสิงหาคม เป็นพิธีเลี้ยงผีนาให้ดูแลต้นข้าวที่ปลูกแข็งแรงมีความอุดมสมบูรณ์

และพิธีแซะพอโข่ จัดขึ้นปลายเดือนตุลาคม เป็นพิธีเรียกขวัญข้าว เลี้ยงขอบคุณเจ้าที่ที่ดูแลข้าวให้เติบโตแข็งแรง