บนพื้นเบื้องล่างที่ใกล้ขนาดมือเอื้อมถึงเต็มไปด้วยปะการังเขากวาง ที่แตกกิ่งก้านสาขาเป็นบริเวณกว้าง ซึ่งเป็นลักษณะการอยู่รวมกันเป็นครอบครัวใหญ่ของปะการัง เรียกว่า “โคโลนี” (Colony) โดยแต่ละกิ่งก้านที่เราเห็นจะมี “โพลิป” (Polyp) หรือตัวปะการังแท้ๆ นับพันตัว มีลักษณะเป็นเนื้อเยื่อขนาดเล็กยื่นออกมาจากโครงสร้างหินปูนแข็งที่โพลิปสร้างขึ้นเพื่อพยุงตัวเองไว้ และชื่อเรียกแต่ละชนิดของปะการังก็มาจากโครงสร้างหินปูนที่เรียกว่า “คอรอลไลต์” นี่แหละ

บางชนิดเป็นก้อนกลมแข็งเหมือนก้อนหิน เรียกว่าปะการังโขด บางชนิดก็เป็นกลีบบางๆ ซ้อนกันคล้ายผักกาด ก็เรียกปะการังผักกาด และบางชนิดเป็นแผ่นขนาดใหญ่คล้ายโต๊ะก็เรียกปะการังโต๊ะ ตามโครงสร้างหินปูนนั่นเอง เหล่าปะการังที่เห็น เป็นสัตว์ไม่มีกระดูกสันหลังจำพวกเดียวกับดอกไม้ทะเล และนี่คือความงดงามของสิ่งมีชีวิตใต้ท้องทะเล ที่แม้แต่ ‘ฟิน’ สิ่งของไร้ชีวิตชิ้นเล็ก ๆ ยังสามารถทำลายได้ หากเป็นน้ำมือมนุษย์อย่างเรา ๆ ปะการังแสนงามคงสูญสิ้นไม่มีวันหวนคืน

ฉันดำผุดดำว่ายอย่างระมัดระวังท่ามกลางแนวปะการังหลายชนิด เพื่อไม่ให้ส่วนหนึ่งส่วนใดของร่างกายไปโดนมัน เพราะถ้าปะการังแตกหักแล้ว กว่าจะเติบโตขึ้นใหม่มันต้องใช้เวลาเป็นปี ๆ อย่างปะการังก้อนจะเติบโตเฉลี่ย 1-2 ซม. ต่อปี หรือปะการังเขากวางจะเติบโตเฉลี่ยไม่ต่ำกว่า 10 ซม. ต่อปี หรือถ้าสภาพน้ำไม่ดีมันอาจไม่เติบโตเลยก็เป็นได้