จากวัชพืชสู่ของใช้รักษ์โลก


กลายเป็นเรื่องธรรมดาเมื่อพูดถึงการนำวัชพืชที่ไร้ค่าจากธรรมชาติมาใช้ประโยชน์ แต่ในปัจจุบันการนำวัชพืชจากธรรมชาติมาใช้ประโยชน์นั้นมีความหลากหลายมากยิ่งขึ้น รวมทั้งลักษณะและรูปแบบการประดิษฐ์สิ่งของ ซึ่งรังสรรค์ขึ้นใหม่ภายใต้แนวคิดรักษ์โลกให้มีความทันสมัย เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม ย่อยสลายง่าย ไม่ก่อให้เกิดการเพิ่มปัญหาขยะ และทำให้ชุมชนมีรายได้จากการนำวัชพืชมาสร้างสรรค์ผลิตภัณฑ์ขึ้นใหม่ ซึ่งสอดคล้องตามหลักเศรษฐกิจหมุนเวียน

กระจูดภูมิปัญญาคนทะเลน้อย


การสานกระจูดเป็นวิถีชีวิตของคนทะเลน้อย จ. พัทลุง ซึ่งเดิมกระจูดเป็นวัสดุที่หาได้ง่าย ไม่มีราคา แถมขึ้นเองในทะเลน้อย ชาวบ้านจึงนำกระจูดมาเพิ่มมูลค่า ด้วยการสานเป็นเสื่อและกระสอบไว้ใช้เองในครัวเรือน ต่อมามีการพัฒนาส่งเสริมการผลิต กระจูดจึงกลายเป็นพืชเศรษฐกิจของทะเลน้อย 
ผลิตภัณฑ์กระจูดของที่นี่ขึ้นชื่อเรื่องความเหนียวทนทานและมีหลากหลายรูปแบบ ชื่อเสียงโด่งดังระดับประเทศถึงขนาดออกบูทขายที่เมืองทองธานี กรุงเทพฯ กันเป็นประจำ ทุกวันนี้ต้นกระจูดธรรมชาติในพื้นที่จึงมีไม่พอ ชาวบ้านต้องทำนาปลูกกระจูดกันเอง
ปัจจุบันนอกจากเสื่อกระจูด ยังมีผลิตภัณฑ์กระจูดที่หลากหลาย ทั้งหมวก กระเป๋า ตะกร้า ภาชนะรูปทรงต่างๆ ที่หลากหลาย ทั้งแบบสีธรรมชาติและย้อมสีสันสวยงาม  

จักสานปาหนันของล้ำค่าแห่งเกาะลันตา


ภูมิปัญญาแห่งบ้านร่าหมาด ที่เปลี่ยนพืชในท้องถิ่นให้กลายเป็นสิ่งของมีค่า บ้านร่าหมาด เป็นชุมชนเก่าแก่ ในตำบลเกาะกลาง อำเภอลันตา จังหวัดกระบี่ มีพื้นที่ติดป่าชายเลนที่เป็นแหล่งรวมของเตยหลากหลายพันธุ์ ที่ชาวบ้านใช้เป็นวัตถุดิบสำหรับจักสานข้าวของเครื่องใช้ต่างๆ และยังสืบทอดทำกันมาจนปัจจุบัน
ต้นเตยทะเลมีมากหลายชนิด แต่ชนิดที่ชาวบ้านนิยมนำมาใช้งานมากที่สุดคือเตยปาหนันมีใบยาวเรียวสีเขียว มีหนามบริเวณขอบใบ และก้านกลางใบ ใบมีความเหนียวนุ่ม ทนทาน จักเส้นตอกได้ง่าย และย้อมสีติดทนนาน ขั้นตอนการทำเริ่มตั้งแต่การตัดเตย เหลาหนาม ต้ม ตาก ย้อมสี แล้วนำมาสานขึ้นรูปทรงต่างๆ เช่น เสื่อ กระเป๋า ซองใส่โทรศัพท์ หมอน ที่ใส่ตะเกียบ ตะกร้า ภาชนะใส่ของรูปทรงต่างๆ เป็นต้น 

งอบจักสานกันแดดฝน


งอบหรือที่ชาวบ้านเรียกว่าเหละถือเป็นของฝากขึ้นชื่อของบ้านน้ำเชี่ยว และเป็นเอกลักษณ์อย่างหนึ่งของเมืองตราด ซึ่งงอบบ้านน้ำเชี่ยวต่างจากงอบแหล่งอื่นคือ ทำด้วยใบจาก มีน้ำหนักเบา รูปทรงเหมือนกระทะคว่ำหรือหมวกทหารสมัยโบราณ เคลือบด้วยน้ำมันวานิช เพื่อให้เงางามและทนแดดทนฝน
งอบถือเป็นเครื่องใช้จากภูมิปัญญาชาวบ้านที่นำใบจากซึ่งมีมากในท้องถิ่นมาสานให้เกิดประโยชน์ ใช้ใส่กันแดดกันฝนเวลาทำนาทำสวน ชาวน้ำเชี่ยวทำงอบมาตั้งแต่บรรพบุรุษ ถึงปัจจุบันมีการพัฒนารูปแบบงอบตามความสวยงามและประโยชน์ใช้สอย โดยมีทรงหลักๆ มากถึงห้าทรง ได้แก่ ทรงกระทะ ซึ่งเป็นทรงดั้งเดิมที่ชาวน้ำเชี่ยวยังใช้กันอยู่ ทรงกระดองเต่าที่เป็นทรงปีกเว้าขนาดกะทัดรัด ทรงยอดแหลมลักษณะเหมือนกรวย  ทรงสมเด็จซึ่งทำถวายสมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี ครั้งพระองค์เสด็จมาที่หมู่บ้านในปี พ.. 2524 และทรงกะโหลก ที่เป็นทรงกลมคล้ายหมวกทหาร

ผักตบชวาวัชพืชที่มีมูลค่า


หากคุณกำลังมองหากระจาด ถาด ตะกร้า หรือกระเป๋าสวยๆ ดีไซต์เก๋ที่ทำจากวัสดุธรรมชาติ เราอยากให้คุณนึกถึงกลุ่มจักสานผักตบชวาบ้านสันป่าม่วง อ. เมือง จ. พะเยา
ก็เพราะผักตบชวาเป็นวัชพืชที่แสนไร้ค่า ลอยน้ำไปวันๆ ตามห้วยหนองคลองบึงและกว๊านพะเยา  กลุ่มแม่บ้านตำบลสันป่าม่วงจึงนำมาแปรสภาพให้เป็นเงินด้วยภูมิปัญญาบวกไอเดีย โดยนำวัชพืชที่มีมากในชุมชน อย่างผักตบชวามาจักสานเป็นของชำร่วยและเปลญวน ซึ่งใช้วิธีการที่ไม่ซับซ้อนมาก โดยการนำเอาก้านผักตบชวามาตากให้แห้ง และสานขึ้นรูปเป็นผลิตภัณฑ์รูปแบบต่างๆ กระทั่งกลายเป็นสินค้า OTOP ส่งออกขึ้นชื่อ ถูกอกถูกใจคนชอบสินค้าจากวัสดุธรรมชาติทั้งในและต่างประเทศ

จานกาบหมากภาชนะรักษ์โลก


กาบหมากแก่ หนา แข็ง ที่ร่วงหล่นไร้ค่าใต้ต้น ชาวบ้านอาจหาประโยชน์ได้เพียงใช้ห่อของ ทำซองใส่มีด หรือที่คนปักษ์ใต้นำมาห่อทำหมาต้อแทนขันตักน้ำ  ส่วนเด็กๆ ครีเอตเป็นแผ่นรองนั่งผลัดกันลากสนุกตามวิถีชนบท
ปัจจุบันถูกเพิ่มมูลค่าให้เป็นจานชามชีวภาพภายใต้ยี่ห้อไทยว่าวีระษา” (Veerasa) ที่เห็นคุณค่าของเศษกาบต้นหมากที่ถูกทิ้งเปล่าเป็นขยะ นำมาแปรรูปให้เป็นภาชนะบรรจุอาหารรูปทรงต่างๆ แทนการใช้โฟม ข้อดีของกาบหมากคือ เมื่อนำมาขึ้นรูปเป็นภาชนะแล้วยังให้สีสันและลวดลายสวยงามตามธรรมชาติเหมือนเดิม ซึ่งมีทั้ง จาน ชาม ถ้วย ถาด ตั้งแต่ชิ้นเล็กไปจนถึงชิ้นใหญ่ จุดเด่นจะอยู่ตรงที่เป็นผลิตภัณฑ์รักษ์สิ่งแวดล้อมที่ทำจากธรรมชาติ 100% สามารถนำไปล้าง ตากแห้ง และใช้ซ้ำได้โดยไม่มีอันตรายต่อสุขภาพ แถมยังเป็นภาชนะรักษ์โลกอีกด้วย 

Share on facebook
Share on twitter
Share on pinterest
Previous
Next

Guide ใกล้ : Application คู่ใจคนชอบท่องเที่ยวตัวจริง

Guide ใกล้ เหมือนมีไกด์ไว้ใกล้ตัว
Application นี้จะช่วยแนะนำว่า ตำแหน่งรอบตัวเรามีที่เที่ยว ร้านอาหาร ร้านขายของ ที่พัก หรือสถานที่จุดใดน่าแวะไปสัมผัส ชิม ช็อป แชะ แชร์ พร้อมกิจกรรมเด่นประจำเดือน แผนที่ลงจุดใช้งานง่าย ดูสนุกและสะดวก แค่ดูภาพสวยๆ ก็อยากไปแล้ว

Writer

พรเพ็ญ วงศ์ศุภชัยนิมิต

พรเพ็ญ วงศ์ศุภชัยนิมิต

Photographer

กองบรรณาธิการนายรอบรู้

กองบรรณาธิการนายรอบรู้

Relate Place

Eat

เกาะดอกเหมย คาเฟ่สไตล์จีนที่เสิร์ฟขนมออร์แกนิก

เกาะดอกเหมย คาเฟ่ลับ ๆ ที่เพิ่งเปิดได้ไม่นานในย่านนนทบุรี เป็นคาเฟ่สไตล์จีน ที่เน้นการตกแต่งด้วยโทนสีแดง สีมงคลของคนจีน ตั้งแต่ประตูทางเข้า ผ้าม่าน โคมไฟ และหมอนใบเล็กลายดอกเหมย

Eat

กินดีๆ กินอย่างไร หากินได้ที่ไหน?

การหาอาหารดีๆ ปลอดภัย ไร้สารพิษตกค้างนับวันยิ่งหายากขึ้นไปทุกที แล้วคนกินอย่างเราจะทำอย่างไรเพื่อจะมั่นใจได้ว่า อาหารที่เรากินนั้นจะไม่ย้อนกลับมาทำร้ายเราได้ในอนาคต

Eat

โจ๊กสมเพชร

โจ๊กสมเพชร ร้านโจ๊กเจ้าอร่อยแห่งเมืองเชียงใหม่ นอกจากโจ๊กที่เป็นของขึ้นชื่อของร้านแล้ว เขายังมีเมนูอื่นๆ ที่เด็ดไม่แพ้กันให้ลิ้มลองด้วย

Travel

“สะเร็นน่า” น่าไป ปราสาทตาเมือน จุดเชื่อมสองแผ่นดิน

“สะเร็นน่า” น่าไป ปราสาทตาเมือน จุดเชื่อมสองแผ่นดิน สุรินทร์ดินแดนร่ำรวยปราสาท เพราะมีปราสาทอยู่ถึง ๓๙ แห่ง สันนิษฐานว่าสมัยขอมเรืองอำนาจ สุรินทร์คงเป็นดินแดนหนึ่งที่อยู่ในเส้นทางการไปมาของขอมโบราณ จึงได้สร้างปราสาทขึ้นตามเส้นทางสัญจร ปราสาทในจังหวัดสุรินทร์เป็นปราสาทขนาดเล็ก ที่โดดเด่นคือปราสาทศีขรภูมิ ที่อำเภอศีขรภูมิ เพราะอยู่ในชุมชน มีความสมบูรณ์ สวยงาม และปราสาทภูมิโปนที่อำเภอสังขะ เพราะเก่าแก่ที่สุดในประเทศไทย มีความสัมพันธ์กับนิทานท้องถิ่นเรื่อง “เนียงเด๊าะทม” (นางนมใหญ่) ธิดากษัตริย์ขอมที่มาพักเพื่อหลบหนีภัยสงคราม แต่สำหรับครั้งนี้จะขอนำเสนอปราสาทริมชายแดนที่เป็นจุดร่วมของคนเดินทางระหว่างคนเขมรต่ำ-เขมรสูงในอดีต ซึ่งก็คือกลุ่มปราสาทตาเมือน กลุ่มปราสาทตาเมือน ประกอบด้วยปราสาท ๓ หลังที่บ้านหนองคันนาสามัคคี ตำบลตาเมืยง