โดยทั่วไปแล้วความแตกต่างนี้เกิดจากลักษณะทางธรณีวิทยาของเทือกเขาในพื้นที่นั้นๆ ตามบริเวณเทือกเขาหินปูนของภาคตะวันตก เรามักพบน้ำตกมีลักษณะ ลดหลั่นลงมาเป็นชั้นๆ แบบขั้นบันได น้ำตกประเภทนี้เรียกว่า น้ำตกหินปูน

น้ำตกหินปูนเช่นนี้ เกิดจากสายน้ำที่ไหลผ่านพื้นที่หินปูนได้ละลายหินปูนมาด้วย เนื่องจากน้ำมีความเป็นกรดอ่อนๆ สามารถละลายหินปูนได้ เมื่อสายน้ำไหลมาพบกับบริเวณที่มีความลาดชัน และมีสิ่งกีดขวาง เช่น กิ่งไม้ ก้อนหิน น้ำที่ไหลมาปะทะจะเกิดการชะลอตัว และมีการตกตะกอนของหินปูนสะสม จับอยู่ตามสิ่งกีดขวาง และพอกพูนมากขึ้นเรื่อยๆ จนกระทั่งกลายเป็นคันกั้นน้ำและแอ่งน้ำขึ้น เมื่อเกิดเป็นระยะๆ ตลาดช่วงพื้นที่ลาดชัน จึงดูเสมือนกับเป็นขั้นบันไดตลอดสายน้ำที่ไหลผ่าน บางช่วงที่น้ำตกไหลตกจากที่สูงชัน หินปูนอาจก่อตัวลักษณะคล้ายหินย้อยรูปร่างแปลกตาในถ้ำ อยู่ตามบริเวณผาชันนั้น